[ad_1]
Dankzij de WiSA-technologie wordt het mogelijk om draadloos audio door te sturen en dat in de hoogste kwaliteit. We nemen de proef op de som door een set System Audio legend Silverback 5-speakers te combineren met een Primare SC15-DAC/voorversterker. Of hoe je zonder compromissen kunt genieten van muziek en tv-geluid – zonder een kabel in zicht.
HiFi-kwaliteit zonder draden
In deze review bekijken we iets heel bijzonders: een muzieksysteem dat bestaat uit een paar draadloze actieve speakers en een DAC/voorversterker met een ingebouwde draadloze module. Niet zomaar te vergelijken met draadloze speakers zoals de KEF LSX of een set Sonos Play:5’s dus, want bij producten zoals van KEF en co zit alles in de luidspreker zelf. Een beter vergelijkingspunt zijn de actieve speakers van Dali, zoals de Callisto 2C of de gloednieuwe Rubicon 6C’s. Bij Dali worden de draadloze speakers draadloos aangestuurd door een aparte Sound Hub waarop je bronnen kunt aansluiten en met streamingopties. Dat lijkt dezelfde aanpak als bij deze Scandinavische set.
En toch is het systeem dat we vandaag bekijken nog net anders. Het bestaat immers uit toestellen van verschillende merken – Primare uit Zweden en System Audio uit Denemarken – die toch probleemloos met elkaar samenwerken. De verklaring hiervoor is een standaard die aan een forse opmars bezig is: WiSA. Dankzij deze technologie kunnen apparaten van verschillende merken in hoge kwaliteit draadloos audio afspelen – en dat zonder allerlei lastige kabels. De WiSA-technologie zelf hebben we uitgebreid behandeld in een achtergrondartikel. Het belangrijkste om te onthouden is dat WiSA enkel de luidsprekerkabel vervangt, niet de netwerkkabel. Een troef is dat de standaard een draadloos signaal gebruikt dat niet gestoord wordt door WiFi of Bluetooth. Audio wordt doorgestuurd in lossless-kwaliteit, tot 96 kHz / 24-bit. WiSA is eveneens ontworpen om meerkanaalsopstellingen mogelijk te maken. Stereo of surround, beide kunnen.
Meerdere combinaties mogelijk
Het systeem dat we in deze review bekijken bestaat uit twee delen: de SC15 Prisma van Primare (1.499 euro) en de legend 5 silverback-speakers van System Audio (2.649 euro per paar). Beide Scandinavische bedrijven opereren onafhankelijk van elkaar, maar werken informeel samen – onder meer rond de WiSA-technologie. In de Benelux worden ze trouwens door dezelfde distributeur verdeeld (Perfect Audio Integration of PAI). Daarom zal je in onze regio op hifi-shows vaak de twee samen zien. Meer zelfs, een indrukwekkende demonstratie op de New Music Show in Brussel was net de aanleiding om deze test te organiseren.
De legend 5 Silverback-speakers zijn compacte actieve speakers die je bekabeld zou kunnen gebruiken. Je hebt dan een voorversterker nodig die je via gebalanceerde XLR-kabels verbindt met de twee System Audio-speakers. Tel daar dan nog een stroomkabel bij, één per speaker. Erg draadloos klinkt dat je wellicht niet in de oren.
Veel interessanter is de speakers draadloos te koppelen aan een WiSA-zender, zoals het Primare-toestel dat we hier bovenhalen. Deze SC15 is overigens niet je enige optie. System Audio heeft zelf een compacte Stereo Hub die in heel wat scenario’s bijzonder interessant kan zijn. Het is een klein doosje dat zich goed leent om te verstoppen achter een tv of in een meubel. Dankzij een HDMI-ARC-ingang integreert deze Stereo Hub prima met je televisie en er zijn heel wat streamingopties aan boord, waaronder Chromecast en Airplay. Over tv’s gesproken: wie over een nieuwe LG-tv beschikt (vanaf modeljaar 2019) kan de System Audio-speakers ook rechtstreeks aansturen. Dat gebruiksscenario gaan we doen in een latere fase, mogelijk zelfs in een meerkanaalsopstelling.
De Primare SC15 Prisma vinden we echter een betere keuze voor wie externe bronapparaten wil gebruiken. Eigenlijk is dit toestel een relatief klassieke DAC/voorversterker, zij het wel in een compactere vorm dan een doorsnee hifi-apparaat. De SC15 kan perfect gebruikt worden met een eindtrap, net zoals elke voorversterker. Het unieke aan dit toestel is dat het eveneens een WiSA-zender bevat, zodat je helemaal draadloos kunt werken. Dat is echt wel een belangrijke stap, want je verbant niet enkel de luidsprekerkabels uit je woonkamer maar ook die grote eindversterker. Kortom, je behoudt hifi-kwaliteit maar raakt die storende snoeren en apparatuur kwijt. Klinkt dat te goed om waar te zijn?
Volledige voorversterker
Net zoals de EISA Award-winnende i15-versterker van Primare is de SC15 een zeer slank ding dat op een tv-meubel of dressoir niet veel plaats nodig inneemt. Zijn kleine voetafdruk is echt wel handig, en toch behoudt deze Zweed de uitstraling van een luxueuzer audiotoestel. Dat vinden we zeker het geval bij de uitvoering met de voorkant in een zilverachtige titaniumkleur, maar ook de zwarte, geborstelde editie mag er zeker zijn.
Bij al zijn huidige modellen doet Primare designmatig iets leuks: de voorplaat lijkt los van het chassis te zweven, een optisch trucje dat hun toestellen transformeert van een gewone doos vol elektronica naar iets een beetje chiquer. De afgeronde hoeken en de metalen knopjes maken het plaatje compleet door een zeker retrogevoel aan het toestel te geven. Kortom, het is een elegante verschijning die je graag ergens in het zicht gaat plaatsen.
Aan de buitenkant is de SC15 knap, maar hoe zit het aan de binnenzijde? Daar zie je dat Primare op alle vlakken zorgvuldig te werk gaat. Vergeleken met een geïntegreerde versterker, zoals de i15, is er bij de SC15 relatief veel lege ruimte onder de motorkap. Dat is niet zo vreemd, omdat je natuurlijk niet met een forse voeding en eindversterker zit. Positief is dat die ruimte toelaat om de verschillende onderdelen beter te ontkoppelen van elkaar. De hoofdprintplaat – heel verzorgd gelay-out, trouwens – haalt zo via een brug zijn stroom van een aparte voeding. Ook het scherm bevindt zich ver van het digitale gedeelte, om weer wat meer afstand te creëren met een potentiële storingsbron.
Ondanks zijn kleine behuizing is deze compacte Zweed wel goed voorzien van aansluitingen, met name op digitaal vlak. Met drie optische ingangen, één coaxiale en een 3,5-mm ingang die zowel analoog als digitaal kan gebruikt worden, ga je heel veel kunnen verbinden. Een USB klasse B-poort is wat je zoekt als je de Primare rechtstreeks aan je computer wil hangen, een USB klasse A-poort is dan weer wat je nodig hebt om muziekbestanden af te spelen. Ten slotte is er een analoge cinch-paar om bijvoorbeeld een (versterkte) draaitafel te verbinden. Een toegewijde phono-aansluiting is er niet.
Qua smarthome en integratie is de SC15 helemaal mee. Los van de ingebouwde Chromecast-functie en app-sturing (zie verder), kun je het integreren via RS232 of aansturen via een IR-trigger. Aansluiten op het netwerk kan via ethernet of WiFi. De Primare-voorversterker met je draadloos netwerk verbinden gaat heel eenvoudig via de Google Home-app.
Prisma
De SC15 die we hier bekijken draagt officieel het suffix ‘Prisma’. Niet zomaar een marketingterm, want Prisma is de naam van het zeer volwassen streamingplatform van Primare. We kennen het goed van de i15 Prisma, die lange tijd in onze testruimte aanwezig was. Daarom komt de werking van de SC15 meteen vertrouwd over, want de mogelijkheden en bediening zijn bij alle Prisma-apparaten zijn hetzelfde.
Je kunt de Prisma-modellen van Primare’s via een app bedienen, incluis om eigen muziekbestanden over het netwerk af te spelen. De Zweden openden daarnaast de deur naar Chromecast én AirPlay, en dat maakt de Prisma-apparaten meteen compatibel met zowat elke streamingdienst die casting en/of Airplay ondersteunt. Eigenlijk alles daar wel mee afgedekt, van audiofiele keuzes Tidal en Qobuz tot Deezer en YouTube Music. Spotify beluisteren kan uiteraard ook, met dank aan de Spotify Connect-functionaliteit. Gewoon de Spotify-app openen en je kunt de SC15 selecteren als speaker. Streamen over Bluetooth is eveneens mogelijk – al zouden we je aanraden om voor casting of Airplay te gaan vanwege de betere, lossless kwaliteit.
De Primare-app steekt prima in elkaar. Informatie en muziek wordt helder gepresenteerd en het gaat verder dan een simpele mediaspeler voor je eigen bestanden. Alles kun je instellen via de app, wat veel makkelijker is dan via de remote en het te kleine schermpje op de SC15. Aan kleine maar belangrijke details is gedacht: zo kun je elke ingang hernoemen, autosensing inschakelen (zodat de SC15 automatisch de ingang selecteert als er een signaal binnenkomt, handig voor tv-gebruik) en een gain per input instellen. Ongebruikte inputs kun je uitschakelen; praktisch want er zijn zoveel dat je ze wellicht toch niet allemaal gebruikt. En ja, het is meer voor de vorm dan iets anders, maar toch is het nuttig dat je in de app de icoontjes van je favoriete streamingdiensten of mediaservers kunt tonen. Als je op een icoon tikt, ga je automatisch naar de app van die dienst om daar dan de cast-optie te kiezen.
Duik je in je eigen muziekcollectie op een NAS of een USB-schijf, dan ontdek je dat de SC15 zowat alles aankan: PCM tot 192 kHz / 24-bit en DSD-stromen tot 5,6 MHz, met dank aan de AKM AK4490 DA-convertor. We hebben wel een zwak voor deze DAC-chip, want de AKM’s klinken heel wat aangenamer dan de ESS-chips. Ook exoten als hi-res AIFF of WAV’s in hogere resoluties worden verwerkt. Bij het testen ondervonden we wel wat problemen met DSD-bestanden; na contact te nemen met Primare, bleek dit een situatie te zijn waarbij nog een software-update nodig was om de DSD-stroom om te zetten naar de PCM die de WiSA-speakers konden verwerken. Die update komt er binnenkort aan, ook voor bestaande SC15-eigenaars.
Globaal genomen loop je niet gauw tegen muren op als je muziek wil streamen naar de Primare SC15, en dat is wel een serieuze troef. Het Prisma-platform is heel flexibel en bied je zoveel manieren moeiteloos om naar je muziek te luisteren. De aanwezigheid van Airplay en Chromecast betekent dat je het apparaat bovendien met je stem kunt bedienen, vooropgesteld dat je een gepast toestel met een microfoon in de buurt hebt. Een Google Home mini toevoegen bijvoorbeeld, geeft je de mogelijkheid om muziek te selecteren of het volume te regelen. Siri konden we dan weer aanspreken via een iPad om muziek bij Apple Music te selecteren.
Roon-gebruikers kunnen voorlopig via de cast-functie muziek beluisteren, op termijn komt er een update voor volledige Roon Ready-compatibiliteit.
Koppelen met WiSA-speakers
Zoals gezegd kun je de Primare SC15 Prisma gewoon als voorversterker gebruiken bij een eindtrap. Voor onze test activeren we echter de ingebouwde WiSA-module. Daarvoor moet je in het menu duiken, want standaard staat deze functie uit. Het is even zoeken, maar deze speurtocht doe je maar één keer. Onder ‘General Settings’ vind je onderaan ‘WiSA Settings’, waar je ‘WiSA Module’ moet inschakelen. Daarna verschijnen er nieuwe opties, waarvan ‘Add WiSA Speaker’ de belangrijkste is. Klinkt het al ingewikkeld? Maak je geen zorgen: het koppelingsproces tussen zender en speaker moet je maar een keer doorlopen, daarna wordt de verbinding automatisch hersteld telkens als je de SC15 inschakelt.
Het koppelen van de System Audio-speakers ging in onze testruimte bijzonder vlot. Achteraan elke legend 5 silverback vind je een reeks leds die een bepaalde positie in de kamer aangeven. Vooraan rechts en vooraan links zijn de posities die bij deze stereotest relevant zijn, maar je kunt deze speakers desgewenst in een surroundopstelling inzetten. Daarom zie je ook andere keuzes, waaronder Center, Surround Back Right, enzovoort. Eerst koppel je elke speaker met de SC15 door een Connect-knop twee seconden in te drukken. Zodra de connectie gelegd is, kun je door snel te drukken op dezelfde knop de positie kiezen. Het enige waar je voor moet oppassen is dat er een optie is om een speaker zowel links als rechts te laten zijn, wat natuurlijk het stereobeeld vernietigt én ervoor zorgt dat je die tweede speaker niet op de gewenste andere stereopositie kunt instellen. De L+R-optie is er voor situaties waarbij mensen een enkele speaker willen plaatsen, bijvoorbeeld in een kamer waar het meer om achtergrondmuziek draait.
Eens de koppeling gelegd is, kun je al meteen naar muziek luisteren. Het volume regelen doe je via de remote of app van de SC15, of via de Chromecast- of Airplay-functionaliteit. Wel iets om rekening mee te houden: als je de SC15 inschakelt, duurt het tot tien seconden eer de verbinding met de speakers hersteld is. Vooral toen we de Primare-SA-combinatie gebruikten voor tv-geluid moesten we daar wel aan wennen; een beetje moderne tv geeft immers al na twee-drie seconden beeld. Je hebt dus even korte periode met beeld, maar geen geluid. Dat kan voldoende zijn om ongeduldige huisgenoten horendol te maken.
Eerst passief, dan actief
De silverback 5 legend is 19 x 32 x 26.5 cm groot, maar lijkt nog slanker door de bolle zijkanten. De speaker is in twee satijnafwerkingen beschikbaar, zwart of wit. Het is die laatste finish die wij ter test ontvingen; meteen ook de kleur die speakers het best in een modern interieur doen opgaan. Omdat ze niet zo diep zijn, kun je de System Audio-speakers op een tv-meubel plaatsen. In de praktijk zal dat misschien toch niet lukken, want eigenlijk moeten ze minimaal op een afstand van 20-30 cm van de muur blijven. Zet je ze toch te dicht tegen een wand, dan zal je merken dat ze snel wollig en baszwaar worden. Zet de SA-speakers verder weg van de muur – op een stand – dan krijg je de beste prestaties. En helemaal niet basarm, want deze kleine speakertjes zijn getuned om potig over te komen. Ze klinken daardoor meteen een stuk groter dan je zou verwachten – altijd een leuke eigenschap voor een monitor.
Het grote voordeel aan een actieve speaker zoals deze is dat de versterking in de kast zit en helemaal op de drivers is afgestemd. In dit geval heeft System Audio 150 Watt aan versterking voorzien, gespreid over twee versterkermodules die elk een driver aansturen, met een DSP om drivers en kast in evenwicht te brengen. Al moeten we dat wel even nuanceren…
System Audio ging bij het ontwerpen van deze luidsprekers anders te werk dan de meeste bouwers van actieve speakers. Doorgaans speelt een DSP een sleutelrol om een actieve luidspreker goed te doen klinken (tenzij je hardleers bent en zoals ELAC bij de Navis-speakers puur voor analoge crossovers gaat). Op zich is er daar niets mee mis; een DSP kan een krachtig hulpmiddel zijn om luidspreker optimaal aan te sturen. Zo’n chip wordt echter soms als lapmiddel ingezet om onvolmaaktheden te compenseren. Voor de legend-speakers pakte System Audio het anders aan. Het ontwierp eerst passieve speakers (met de naam legend), met tweeters en lange slagwoofers die ze zelf uittekenden. De nadruk lag daarbij op snelheid, zodat details niet verloren gaan omdat de conus niet kan volgen. Pas toen de speakers op punt stonden, ontwikkelden de Denen verder door om de actieve silverback-versies te maken. De DSP bij de actieve versie moet dus niet langer de kastgebreken compenseren maar wordt ingezet om de weergave bij lagere volumes meer in evenwicht te brengen (bassen verdwijnen normaliter bij lagere luistervolumes) en te compenseren voor zaken als leeftijd en temperatuur – die laatste factor beïnvloedt geluidskwaliteit meer dan je zou verwachten, zeker bij actieve speakers.
System Audio zegt zelf de enige fabrikant te zijn die exact dezelfde luidspreker in een passieve en actieve vorm te bieden. Meer zelfs, wie de passieve legend 5 kocht kan die later upgraden naar de actieve vorm. Dat kost bij de fabrikant een geschatte 1.000 euro per pair. Ongewoon is dat.
Klein maar heftig
De System Audio silverback 5 legend-speakers zijn de compacte boekenplankmodellen uit de grotere WiSA-compatibele silverback-familie die ook een vloerstaander en een muurspeaker omvat. Maar het is wellicht deze kleine speaker die het best past bij de doelgroep op zoek is naar een betere muziekoplossing waar weinig kabels en gedoe aan te pas komt. Is klein dan minder potent? Neen, zegt System Audio. Het 2-wegsontwerp met basreflex belooft, ondanks het kleinere formaat, toch een volwassen geluid. Iets dat we inderdaad tijdens die eerste kennismaking in Brussel merkten. De laag-extensie maar ook de snedigheid daarvan vielen meteen op.
In onze testruimte is dat niet anders. Via Roon kiezen voor ‘The Remixes’-album van de Canadese Dominique Fils-Aimé, en komen zo via de radiofunctie bij ‘Dwell’ van de Beierse techno-minimalist Recondite. Het is een onderkoelde, wat tragere technotrack die de silverback 5 legend voor zijn grootte machtig neerzet. De beats duiken heel laag en vullen de kamer, en dat terwijl we niet zo luid aan het luisteren zijn – de SC15 staat toevallig op volumeniveau 15. Niet alleen de laagextensie maar ook de relatieve strakheid van de beats doen ons opkijken, ook eerder bij de Fred Everything-remix van Fils-Aimés ‘Free Dom’ (FLAC, cd-kwaliteit). We noteren bij die track dat de stem van de Canadese zangeres heel fraai, misschien een tikje donker, gepresenteerd wordt. Dat omhullende, warme karakter die heel gezellig overkomt ervaren we ook als we in Roon kiezen voor het prachtige ‘One’ van Aimee Mann (AAC, 256 kbps) uit de soundtrack van de film ‘Magnolia’. Dat we hier naar een lossy bestand luisteren, deert niet. De SA-speakers zijn niet uberkritisch, wat wel fijn is als je graag je muziek binnenhaalt via Spotify en co. Die combinatie van verrassende laagweergave, strakkere bassen en easy listening-kwaliteit maken dat je met dit systeem echt kunt genieten van moderne producties. Het swingende ‘Supervision’ van La Roux bijvoorbeeld, dat tijdens de testperiode verscheen, was een plezier om helemaal uit te luisteren op de Primare-System Audio-combinatie.
Er zijn natuurlijk beperkingen aan kleine speakers, maar de silverback 5’s duwen die limieten voor zich uit. ‘Fracanapa’ op de indrukwekkende ‘Alessandro Quarta plays Astor Piazolla’ bijvoorbeeld, een heftige tangotrack die een van onze vaste favorieten is geworden, weten de SA-speakers dynamisch en meeslepend weer te geven, met een contrabastoon die echt heel laag duikt – bij de meeste kleine speakers hoor je die amper omdat het in de roll-offzone voorkomt. Straf.
En kun je dit systeem dan ook echt gebruiken voor tv-geluid? Het voordeel van de SC15 is dat je de optische ingang zo kunt instellen dat het apparaat inschakelt als er geluid uit de tv komt. Wat we ons afvroegen of de lange keten (Samsung-tv -> One Connect Box -> optische kabel -> SC15 -> WiSA -> SA-speakers) niet zou leiden tot lipsynch-problemen, maar dat blijkt in de praktijk niet het geval te zijn.
Conclusie
Huw de Primare SC15 met de System Audio silverback 5 legend-speakers en je krijgt een volledig muzieksysteem dat zeer oorvriendelijk presteert. Het is bijzonder veelzijdig, met name dankzij het Prisma-platform van Primare die over vele streamingopties beschikt. Het mooie aan dit alles is dat je hiervan geniet zonder de nadelen van veel kabels en complexe stapels apparatuur. Dankzij de WiSA-technologie boet je niet op kwaliteit in – en moet je niet langer nadenken over hoe je die luidsprekerkabel gaat wegwerken. Kortom, dit maakt dit systeem tot een ijzersterke inzending voor de kampioenschap ‘beter geluid voor de woonkamer voor nu’.
[ad_2]
