[ad_1]
Bij de nieuwe lichting soundbars, AV-receivers en televisies zie je tegenwoordig een nieuwe sticker op de verpakking prijken: eARC. Deze opvolger van HDMI-ARC belooft betere geluidskwaliteit en gebruiksgemak. Vooruitgang dus – al blijkt het verhaal in de praktijk toch net iets complexer dan gehoopt.
Wat is HDMI eARC?
Wat is eARC juist? Daarvoor moeten we het eerst hebben over zijn voorganger, HDMI-ARC. Deze standaard is er al even en zoals de naam aangeeft is deze technologie deel van de bredere HDMI-standaard. Versie 1.4 om exact te zijn, die ruim elf jaar geleden werd geïntroduceerd. HDMI-ARC betekende een doorbraak in gebruiksgemak, want de ARC-verbinding liet toe dat het geluid van je tv over de HDMI-kabel naar een audiotoestel werd gestuurd. Eigenlijk zouden we moeten schrijven ’teruggestuurd’, niet ‘gestuurd’, want ARC betekent Audio Return Channel. Het idee was dat de audio als het ware tegen de stroom in ging, want een HDMI-kabel diende volgens het oorspronkelijke HDMI-denken enkel om video naar de televisie te brengen. Niet om audio weg te voeren naar een ander apparaat. Daarvoor moest je maar een aparte optische kabel gebruiken.
Wellicht daarom dat ARC pas veel later werd toegevoegd aan de allereerste HDMI-standaard, die al rond 2002 werd vastgelegd. Waarom duurde het zeven jaar eer deze handige technologie er was? Mogelijk omdat er de HDMI-bedenkers aanvankelijk niet vonden dat er reden zou zijn om de audio van een televisie naar ‘buiten’ te brengen. Nu lijkt dat raar, maar begin 2000 was de soundbar nog een relatief nieuwe uitvinding. Wie op dat moment beter geluid bij zijn beeld wou, moest maar een AV-receiver gebruiken om videobronnen te bundelen en speakers aan te sturen. In die visie was de tv gewoon een ‘dom’ scherm.
Trend 1: AV-receivers worden minder populair
Na zijn introductie in 2009 werd HDMI-ARC snel onmisbaar, met dank aan de steile opmars van de soundbar en het inzakken van het AV-receiver segment. De ene zijn dood bleek andermaal de andere zijn brood. Er viel niet aan te ontsnappen: steeds meer mensen wilden gewoon een audiotoestel dat ze snel en makkelijk konden koppelen aan hun tv-toestel. Ingewikkelde receivers met eigen videoswitching-mogelijkheden en uitgebreide speakeropstellingen, daar hadden amper iemand nog zin in. Als thuisbioscoopliefhebbers zouden we zeggen: “Ze hebben ongelijk”. Maar dat is een ander verhaal.
Trend 2: Streaming verdringt schijfjes
Tegelijkertijd is er nog een andere trend die vooral de laatste jaren opduikt: externe videobronnen (zoals een Blu-rayspeler of digicorder) worden steeds minder gebruikt. In de plaats werden de apps van streamingdiensten (zoals Netflix) die op de tv zelf staan enorm populair. Kortom, de televisie zelf werd de bron van content – en dus ook van het bijhorende geluid. Als er tegenwoordig nog een extern apparaat aan een televisiescherm hangt, dan is het een console.
Trend 3: Surround gaat voor 3D
Recent kwam daar nog een derde trend bij: de doorbraak van surroundgeluid met hoogtekanalen. Denk aan DTS:X en Auro3D, maar vooral aan Dolby Atmos. Dit is met grote voorsprong de populairste surroundcodec van de nieuwste generatie, zowel bij fysieke dragers als bij streamingdiensten. Aanvankelijk leek Atmos iets voor de fervente thuisbioscoopbouwer en niet relevant voor mensen die ‘maar’ een soundbar kochten. De techniek staat echter niet stil, waardoor een steeds accuratere weergave van surround (incluis hoogtekanalen) door een soundbar mogelijk werd. Zo’n toestel kan anno 2020 nog altijd niet tippen aan een goede opstelling met discrete speakers. Maar het kan ook niet ontkend worden dat elf speakers in een ruimte plaatsen en verbinden met een AV-receiver veel meer moeite kost dan een soundbar neerzetten en aansluiten. En dan zwijgen we maar over het prijsverschil: een soundbar op topniveau met Atmos kost circa 1.000 tot 1.500 euro, met af en toe een uitschieter zoals de 2.500- euro kostende Sennheiser Ambeo Bar. Voor een opstelling met receiver en speakers die 5.1.4 biedt, ben je toch wel snel 4.000 – 5.000 euro kwijt. Of nog veel meer. 2,5 tot vier keer meer uitgeven voor weliswaar betere kwaliteit maar minder convenience, daar tekenen weinigen voor.
Hetzelfde, maar anders
HDMI-ARC is dus heel nuttig gebleken, maar voor verschillende redenen loopt de standaard tegen zijn beperkingen aan. Tijd voor een update: eARC. Het is maar één lettertje meer, maar het gaat wel om een serieuze evolutie. Vergis je niet, ogenschijnlijk doen ARC en eARC ongeveer hetzelfde maar technisch zit eARC helemaal anders in elkaar. Waar ARC het CEC-kanaal gebruikt voor de communicatie tussen tv en audiotoestel, grijpt eARC naar het datakanaal die voorzien was om een netwerkverbinding over een HDMI-kabel te sturen. Dat Ethernet-over-HDMI-kanaal bestaat er allang, maar wordt in de praktijk amper gebruikt. De stap naar dit kanaal is significant, want HDMI-CEC bleek toch vaak wispelturig te presteren. Voor het doorgeven van een volumeverandering is dat niet zo erg (en dat blijft bij eARC daarom nog via CEC gebeuren). Veel belangrijker is dat eARC fouten moet voorkomen tijdens een zogenaamde discovery-moment (waarin de tv en audiotoestel elkaar vertellen wat ze kunnen). Want dat is heel problematisch en kan zorgen voor stiltes als je bijvoorbeeld in een streamingdienstapp op een bepaald stuk content met een surroundcodering klikt.
Een pluspunt van eARC is dus dat er minder problemen mogen optreden bij het samenspel audiotoestel-televisie. Bijkomend wordt dit datakanaal ook gebruikt om de lip-sync te regelen. eARC-audiotoestellen zouden dus geluid perfect gesynchroniseerd met het beeld moeten afspelen.
Meer bandbreedte
Het grootste voordeel waar iedereen op wijst is dat de eARC-verbinding meer bandbreedte bezit dan HDMI-ARC. Die laatste was beperkt tot maximaal gecomprimeerde 5.1-streams, zoals Dolby Digital+. eARC verruimt echter de oude beperking van 1 Mbit/s tot 37 Mbit/s. Over eARC kan bijgevolg ongecompromieerde surroundgeluid worden vervoerd, zoals de Dolby Atmos-variant die gebruik wordt bij een Ultra HD Blu-ray-film.
Een echte doorbraak? Ja, maar tegelijkertijd maakt het ook niet zoveel uit. De Netflix-trend betekent dat de meerwaarde van eARC qua bandbreedte relatief is. Een HDMI-ARC-verbinding volstaat immers voor het doorsturen van surroundgeluid afkomstig van streamingdiensten, zelfs als het gaat om Dolby Atmos. Netflix en co hanteren immers Dolby Atmos hoogtekanalen ingebed op Dolby Digital Plus, wat minder bandbreedte inneemt dan de Atmos-kanalen ingebed op Dolby TrueHD (zoals je vindt bij Ultra HD Blu-ray-films). Gaat dat veranderen? Gegeven dat je in een soundbarscenario qua kwaliteit relatief weinig haalt uit de stap van DD+ naar TrueHD en dat die stap veel meer internetbandbreedte zou verbruiken, denken we niet dat streamingdiensten dit snel gaan doen.
ARC is niet eARC
Bij eARC wordt de audio op een andere manier verstuurd dan ARC. Dat maakt dat die twee technieken niet compatibel zijn. Toch zullen nieuwe eARC-soundbars waarschijnlijk wel werken als je ze aansluit op een oudere tv’s. Het HDMI Forum vraagt audiofabrikanten immers om ARC als terugvaloptie aan te bieden. Het blijft echter bij een vraag, het is geen verplichting. Voor een soundbarfabrikant die nu een toestel uitbrengt zou het commerciële zelfmoord zijn om ARC niét te ondersteunen, maar wie weet hoe het in enkele jaren zit als eARC gemeengoed is geworden. Misschien krijg je dan wel soundbars die niet willen samenwerken met tv’s die enkel over HDMI-ARC beschikken.
HDMI 2.1
Er is een verband tussen de nieuwe HDMI 2.1-standaard en eARC. Maar je hebt het ene niet nodig voor het andere. eARC is net zoals een aantal andere nieuwe functies (zoals Auto-Low Latency Mode of ALLM) ook beschikbaar met HDMI 2.0. Je ziet dus bijvoorbeeld AV-receivers die eARC ondersteunen, maar niet 4K/120fps of 8K die HDMI 2.1 mogelijk maakt. Vanaf 2021 verwachten we wel dat nieuwe audiotoestellen allemaal HDMI 2.1 zullen ondersteunen. Eigenlijk zou dat wellicht al in het najaar van 2020 het geval moeten zijn, maar door de coronacrisis zijn veel soundbars en receivers uitgesteld.
De tv als centrale hub
Nog fundamenteler dan de andere techniek is dat er achter eARC een heel andere filosofie schuilt dan bij ARC. Bij eARC wordt de televisie de centrale hub waarop alle bronnen zijn aangesloten. Alle audio van brontoestellen gaat dus naar de televisie en wordt dan door de tv naar het audiotoestel dat op de HDMI-eARC-poort hangt gestuurd. Ook als je een AV-receiver bezit, denkt het HDMI Forum, zou je nog alle bronnen aan de televisie hangen. De voornaamste reden om dit te doen is dat je niet langer een AV-receiver moet wisselen omdat er een nieuwe HDMI-standaard verschijnt. De meeste HDMI-updates draaien immers rond videoverbeteringen.
Bij ARC moest je zowel de receiver als het scherm vervangen als je van die vernieuwingen wou profiteren (of je brontoestellen aan je tv hangen), bij eARC moet enkel de display veranderd worden. Een praktisch gevolg van die eARC-filosofie is. dat steeds meer audiotoestellen uitsluitend over één HMDI-poort beschikken.
Zeker bij soundbars is die trend al zichtbaar. Een console of tv-decoder rechtstreeks op je soundbar aansluiten wordt niet langer aangeraden. Zolang je tv genoeg ingangen heeft is dat niet zo erg. Belangrijk bij de eARC-filosofie is dat alle geluid (dus ook van die brontoestellen) in de hoogste kwaliteit naar de soundbar wordt gebracht. De eARC-filosofie houdt dus impliciet in dat er een soort passthrough-optie is in je tv-instellingen. Hoe anders zou de audiostream van een videobron onveranderd bij je audiotoestel raken? Maar hier wringt het schoentje, want in de praktijk blijkt die passthrough-optie er soms niet te zijn. Zo lijkt het er op dat sommige nieuwe LG- en Samsung-tv’s geen DTS-streams doorgeven – mogelijk vanwege licentiediscussies, al krijgen we daar geen bevestiging van.
Waar vind je Atmos?
Mocht u nu nog geen hoofdpijn hebben, geven we je graag nog een laatste push richting migraine door er op te wijzen dat Netflix, Amazon en andere streamingdiensten wel Dolby Atmos-soundtracks bieden. Maar niet altijd en niet op elk toestel. Voor de doorsnee consument is het een soep. Netflix op onze LG C9 in de woonkamer en de Sony KD-A9F in de testruimte biedt pakweg de reeks ‘Space Force’ wel met Atmos aan. Maar bij de iets oudere Samsung-tv uit 2016 die normaal ook voor tests gebruikt wordt, krijg je bij dezelfde reeks gewoon Dolby Digital 5.1. De verschillen hebben soms met technologie te maken maar ook vaak met licentie-overeenkomsten. Een kluwen waar reviewers amper aan uit raken, laat staan de gewone consument.
Dolby Atmos is met het juiste audiotoestel of surroundopstelling een geweldige ervaring. Maar als je het echt wil meemaken, dan moet je wel goed uitzoeken dat je bron het kan leveren. Toegeven, dit is waarschijnlijk enkel een uitdaging als je televisie iets ouder is. Een nieuwe eARC-compatibel toestel ondersteunt wellicht wel Dolby Atmos via de apps van streamingdiensten. En anders moet je investeren in een gepaste mediaspeler, zoals een nVidia Shield (2019) of een Apple TV 4K. Maar let wel: een oudere tv zal een audiostream die binnenkomt op een HDMI-kanaal niet per se onveranderd doorsturen naar de HDMI-ARC-poort. Misschien wordt die Dolby-stream omgezet naar stereo.
Lees meer over hoe je navigeert in het ‘Dolby Atmos op tv’ labyrinth.
Xbox Series X en PlayStation 5
Er is nog een grote onbekende: wat zullen de next-gen consoles bieden? Wij vermoeden dat de volgende Xbox net als de huidige Microsoft-console op Dolby Atmos zal inzetten, maar het ziet er naar uit dat Sony met de PlayStation 5 gaat kiezen voor MPEG-H – een 3D-codec die in Azië bij tv-zenders een bescheiden opmars kent. Bij Sony wordt die codec trouwens ‘vermomd’ met de naam 360 Reality Audio.
Conclusie
Op papier lijkt eARC de oplossing voor de vele problemen die mensen met HDMI-ARC ondervonden. Maar was de standaard het échte probleem? Neen, als er iets niet goed werkte, lag ook aan hoe fabrikanten de technologie implementeerden, vaak met een eigen officieuze insteek of aanpassing. eARC lijkt daar beter tegen gewapend, maar toch merken we nu al dat de nieuwe standaard ook niet helemaal zoals verwacht wordt gebruikt. De universele pass-through van HDMI-ingang op de tv naar de eARC-poort blijkt in de praktijk toch beperkingen te kennen, bijvoorbeeld. En dat ondergraaft uiteraard de gehoopte universaliteit van eARC. Het feit dat de discoveryfase nu beter geregeld is, is wel heel positief.
Meer tips en adviezen lees je in onze homecinema informatiegids.
[ad_2]
