Gemeenschapsonderwijs maakt digitale tabula rasa

Drie pijlers staan centraal in de nieuwe visie voor de komende tien jaar: excellent, gepersonaliseerd en samen. Het net, dat een kleine 220.000 leerlingen schoolt en bijna 40.000 personeelsleden telt, maakt daarmee een gedurfde keuze om zijn identiteit vorm te geven.

Daarbij trekt het GO! voluit de digitale kaart. Het Technisch Atheneum Halle van directeur Maggy Vankeerberghen wordt als de toekomst gezien. Vankeerberghen maakte met haar achtergrond als industrieel ingenieur drie jaar geleden een digitale tabula rasa op haar school, die bso- en tso-richtingen aanbiedt.

Haar eerste graad werkt in een klasgroep van 80 leerlingen. Ze zitten samen in één klaslokaal met verschillende zones voor verschillende werkvormen. Schoolboeken hebben ze niet meer, wel een laptop. Ook de opdeling in lesuren is grotendeels geschrapt: een week lang wordt rond een thema of project gewerkt, gekoppeld aan opdrachten die de leerlingen in hun eigen tempo afwerken. Ze combineren algemene vakken als Frans, Nederlands, geschiedenis en wiskunde.

Leerlingen kunnen autonoom of in groep werken. Drie tot vier coaches begeleiden de klasgroep. Ze kunnen zich met leerlingen die het moeilijker hebben in een lokaal afzonderen om gerichte instructiemomenten aan te bieden. Niet aan het werk zijn is geen optie, want de leraren houden digitaal bij wie bezig is.

‘Het was zeker niet gemakkelijk om alle leerkrachten mee aan boord te krijgen’, zegt Vankeerberghen. ‘Vaak uit angst om controle te verliezen. Maar nu merk je dat ze trots zijn op wat ze bereiken.’

Ook GO!-topvrouw Raymonda Verdyck ziet voordelen voor leerkrachten. ‘In de scholen waar we dat al doen, merken we dat het werkplezier hoger is. Als team kan je ervaring uitwisselen en de lasten delen. Nu is het vaak nog één leerkracht die zowel moet lesgeven, ondersteunen als uitdagen. Door dat te spreiden over een aantal mensen wordt het werk werkbaarder, en dus aantrekkelijker’, zegt Verdyck.

‘Ik krijg weleens de opmerking dat het riskant is dat te doen met leerlingen uit het bso’, zegt Vankeerberghen. ‘Maar net zij zullen in de toekomst het meest afhankelijk zijn van hun digitale vaardigheden.’

Om dergelijke innovatie te ondersteunen, begon GO! samen met het Britse bedrijf Century Tech in 2017 met de ontwikkeling van een eigen digitaal leerplatform, GO! IXZO. Daar zetten leerkrachten hun leerstof op, bijvoorbeeld met instructiefilmpjes en oefenmodules op verschillende niveaus. Dat kan gaan van meerkeuzevragen over breuken tot het filmen en doorsturen van een spreekopdracht. Sommige worden aangeboden door het net, maar leerkrachten kunnen ook zelf leertrajecten ontwikkelen.

De leerwinst van leerlingen verschijnt rechtstreeks bij de leerkracht, wat de plan- en verbeterlast moet verlichten. ‘Maar het is uiteindelijk ook maar een ondersteunend middel’, zegt de onderwijzer Kristof uit Etterbeek. ‘Ik gebruik het platform zo’n vier uur per week en dat vind ik voldoende.’

Op termijn hoopt GO! ook artificiële intelligentie te verwerken in de tool. Door het bijhouden van data zouden leerlingen bijvoorbeeld niet meer zelf hun niveau moeten kiezen. De tool kan zelf voorspellen bij welk niveau elke leerling baat heeft, afhankelijk van de vorderingen die hij maakt. Dergelijke uitbreidingen zijn in ontwikkeling. 

Hypewoordenpedagogiek

De N-VA is alvast niet onder de indruk. Parlementslid Koen Daniëls stelt zich op Twitter vragen bij de digitale omslag: ‘Zitten leerkrachten te wachten op de zoveelste ‘hypewoordenpedagogiek’?’ De partij vreest dat de focus op digitale vaardigheden ten koste van basiskennis gaat.

Daar is Vankeerberghen het niet mee eens. ‘Wij hebben nog altijd examens’, zegt ze. ‘Maar met een steeds diversere instroom kan je onmogelijk blijven lesgeven zoals vroeger. Leerlingen zijn steeds sneller afgeleid, het wordt steeds belangrijker hen gemotiveerd te houden. Zou het niet mooi zijn als we daardoor de schooluitval kunnen temperen?’